top of page

Hukuk ve Danışmanlık

  • Instagram

VERGİ HUKUKU

Vergi hukuku, devletin kamu giderlerini karşılamak amacıyla kişilere yüklediği vergi, resim, harç ve benzeri mali yükümlülükleri düzenleyen hukuk dalıdır. Bu alan, hem vatandaşların hem de devletin hak ve yükümlülüklerini belirler. Kısaca:

📚 Vergi Hukukunun Tanımı

Vergi hukuku, devletin vergi toplama yetkisini nasıl kullanacağını, bu vergilerin nasıl tahsil edileceğini, kimlerin ne kadar vergi ödeyeceğini ve vergiye ilişkin anlaşmazlıkların nasıl çözüleceğini düzenler.

🧩 Vergi Hukukunun Temel Konuları

  • Verginin doğuşu: Hangi olaylar vergi yükümlülüğü doğurur?

  • Vergi yükümlüsü: Vergiyi kim ödeyecek?

  • Verginin hesaplanması: Ne kadar vergi ödenecek?

  • Verginin tahsili: Vergi nasıl ve ne zaman ödenecek?

  • Vergi uyuşmazlıkları: Vergiyle ilgili ihtilaflar nasıl çözülecek?

⚖️ Vergi Hukukunun Alt Dalları

  1. Maddi vergi hukuku: Hangi vergilerin alınacağını ve bu vergilerin miktarını belirler.

  2. Şekli vergi hukuku: Vergi beyannamelerinin verilmesi, vergi denetimi gibi işlemleri düzenler.

  3. Vergi yargı hukuku: Vergiyle ilgili davaların nasıl görüleceğini belirler.

🧠 Basit Örnek:

Bir kişinin maaşından gelir vergisi kesiliyorsa, bu işlem vergi hukukunun konusudur. Devletin bu vergiyi hangi oranla alacağı, kişinin ne zaman beyanname vereceği ve vergi konusunda bir itirazı olursa nereye başvuracağı hep bu hukuk dalı tarafından belirlenir.

​

Türkiye’deki vergi sistemi, dolaylı ve dolaysız vergiler olmak üzere iki ana gruba ayrılır. Bunların dışında harçlar ve resimler gibi başka mali yükümlülükler de vardır. Aşağıda bu vergileri sade ve anlaşılır şekilde gruplandırdım:

🇹🇷 TÜRKİYE’DEKİ VERGİ TÜRLERİ

1. 📌 Dolaysız Vergiler

Kişilerin gelir ve serveti üzerinden doğrudan alınan vergilerdir.

📍 Gelir Üzerinden Alınanlar:

  • Gelir Vergisi: Gerçek kişilerin gelirleri üzerinden alınır (örneğin maaş, kira, serbest meslek geliri).

  • Kurumlar Vergisi: Şirketlerin (sermaye şirketleri) kazancı üzerinden alınır.

📍 Servet Üzerinden Alınanlar:

  • Motorlu Taşıtlar Vergisi (MTV)

  • Emlak Vergisi

  • Veraset ve İntikal Vergisi: Miras veya bağış yoluyla elde edilen mallardan alınır.

2. 🔁 Dolaylı Vergiler

Mal ve hizmet tüketimi üzerinden alınır. Tüketici farkında olmadan öder.

  • Katma Değer Vergisi (KDV): Mal veya hizmet satışında alınır.

  • Özel Tüketim Vergisi (ÖTV): Akaryakıt, otomobil, alkollü içki, tütün ürünleri, elektronik cihazlar gibi belirli ürünlerde uygulanır.

  • Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi (BSMV): Banka işlemleri üzerinden alınır.

  • Damga Vergisi: Resmi belgeler, sözleşmeler vb. üzerinden alınır.

  • Gümrük Vergisi: İthal edilen mallardan alınır.

3. 🧾 Harçlar

Kamu hizmetlerinin karşılığı olarak alınan paralardır. (Vergi değil ama benzer niteliğe sahiptir)

  • Pasaport harcı

  • Ehliyet harcı

  • Mahkeme harçları

  • Tapu harçları

4. 🏛️ Resimler

Belediyeler gibi yerel yönetimlerce alınır.

  • İlan ve reklam resmi

  • İş yeri açma ruhsatı resmi

  • Çevre temizlik vergisi (belediye vergisi gibi düşünebilirsin)

Özet Tablo:

Vergi TürüÖrnek

DolaysızGelir Vergisi, MTV, Emlak Vergisi

DolaylıKDV, ÖTV, Damga Vergisi

HarçPasaport, Tapu, Mahkeme harcı

Resimİlan-Reklam Resmi, Ruhsat Resmi

​

⚖️ VERGİ CEZA HUKUKU NEDİR?

Vergi ceza hukuku, vergi mükelleflerinin vergiye ilişkin yükümlülüklerini yerine getirmemesi, eksik veya yanlış yerine getirmesi hâlinde uygulanacak idari ve adli yaptırımları düzenleyen hukuk dalıdır.

🔍 BAŞLICA VERGİ CEZALARI

1. 🚨 Vergi Ziyaı Cezası (Vergi Kaybı)

Bir verginin eksik ödenmesi, geç ödenmesi veya hiç ödenmemesi durumudur.

➕ Uygulanan Ceza:

  • Kayba uğratılan verginin %50’si oranında vergi ziyaı cezası kesilir.
    Örn: 100.000 TL vergi eksik beyan edildiyse, 50.000 TL ceza.

💥 Ağırlaştırılmış Durum:

  • Eğer bu durum kasten yapılmışsa (örneğin sahte belge kullanarak), ceza 1 kat yerine 3 katına kadar çıkarılabilir.

2. 📝 Usulsüzlük Cezası

Vergiyle ilgili biçimsel yükümlülüklerin yerine getirilmemesi durumudur.

Örnekler:

  • Defter tutmamak

  • Fatura düzenlememek

  • Beyannameyi süresinde vermemek

Ceza Miktarı:

  • Usulsüzlüğün türüne ve işletmenin büyüklüğüne göre değişir.

  • 2024 yılı için örneğin: birinci derece usulsüzlüklerde 1.400 TL, ikinci derecede 710 TL gibi tutarlar söz konusu olabilir (her yıl güncellenir).

3. 📚 Özel Usulsüzlük Cezası

Belirli kurallara uyulmaması durumunda kesilen cezadır.

Örnekler:

  • Fatura, fiş vermemek veya almamak

  • E-fatura veya e-defter sistemine geçmemek

  • Maliye’ye kayıtlı olmayan POS cihazı kullanmak

Ceza Miktarı:

  • Fatura/fiş başına belirli tutarlar (örneğin her bir fiş için 2.000 TL’ye kadar)

  • Yıllık üst sınırları vardır

⚖️ DİĞER CEZAİ DURUMLAR

4. 🕵️‍♂️ Kaçakçılık Suçları (VUK md.359)

Eğer sahte belge düzenlenmişse, gizleme varsa, sahte defter tutulmuşsa adli suçtur.

  • Cezası: 3 yıldan 5 yıla kadar hapis cezası
    Ağırlaştırılmış hallerde 5–8 yıla kadar çıkabilir.

📌 CEZALARIN İNDİRİMİ / UZLAŞMA

🟢 Ceza İndirimi:

  • Mükellef, kendisine tebliğ edilen ceza için 30 gün içinde öderse, cezanın %50’si silinir.

🟢 Uzlaşma:

  • Vergi ve cezalarda mükellef ile vergi dairesi uzlaşma görüşmesi yapabilir.

  • Cezalar uzlaşma ile tamamen veya kısmen kaldırılabilir.

🧠 KISA ÖZET

Ceza TürüSebepCeza Miktarı

Vergi ZiyaıEksik/yanlış beyanVerginin %50’si

UsulsüzlükBeyanname, defter, belge eksikliğiBelirli tutarlar

Özel UsulsüzlükFatura-fiș gibi özel kuralların ihlaliBelge başına ceza

KaçakçılıkKasten sahtecilik vb.Hapis cezası (3–8 yıl)

​

🧨 1. VERGİ AFFI NEDİR?

Vergi affı, devletin geçmişe dönük vergi borçlarını, cezaları veya gecikme faizlerini kısmen ya da tamamen silmesi veya indirmesi anlamına gelir.

📌 Amaç:

  • Devletin gelir elde etmesi

  • Mükelleflerin geçmiş borç yükünü hafifletmesi

  • Kayıt dışılığın önüne geçilmesi

💬 Özellikler:

  • Kanunla çıkarılır (TBMM tarafından)

  • Belirli dönemleri kapsar (örneğin: 2023 yılı sonuna kadar oluşmuş borçlar)

  • Genellikle ödeme kolaylıkları ve taksit imkânı sunar

🧾 Örnek:

7143, 7326 ve 7440 sayılı Kanunlar son yıllarda çıkarılan vergi affı yasalarıdır.
7440 sayılı yapılandırma 2023’te milyonlarca mükellefi kapsadı.

🔧 2. VERGİ YAPILANDIRMASI NEDİR?

Yapılandırma, ödenmeyen vergi borçlarının yeniden düzenlenerek taksitlendirilmesidir.
Tam anlamıyla bir af değil, ama faiz ve ceza indirimleri içerdiği için mükellef açısından büyük avantaj sağlar.

📋 Kapsamı:

  • Vergi borçları (gelir, KDV, MTV, vs.)

  • Trafik cezaları, SGK borçları

  • Gecikme faizleri yerine Yİ-ÜFE farkı (enflasyon farkı) alınır

💸 Kolaylıkları:

  • 6, 9, 12, 18 taksitle ödeme

  • Faizlerin silinmesi

  • Bazı durumlarda cezaların %90'ı silinir

✍️ 3. PİŞMANLIK DİLEKÇESİ NEDİR? (VUK md.371)

Vergi mükellefi, bir hatasını kendi fark edip vergi dairesine bildirirse, ceza almadan işlemini düzeltebilir.
Buna pişmanlıkla beyan denir.

✅ Şartları:

  1. Vergi idaresi henüz durumu tespit etmemiş olmalı

  2. Beyan eksiksiz ve doğru olmalı

  3. Pişmanlık dilekçesi ile birlikte eksik vergi kendiliğinden beyan edilmeli

  4. Beyandan sonra ödeme süresi içinde vergi ödenmeli

📉 Avantajı:

  • Vergi ziyaı cezası kesilmez

  • Sadece vergi ve gecikme faizi ödenir

📝 Basit Pişmanlık Dilekçesi Örneği:

txt

KopyalaDüzenle

……………… VERGİ DAİRESİ MÜDÜRLÜĞÜNE 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun 371. maddesi kapsamında, …………… dönemine ilişkin olarak, sehven beyan etmediğim ………… tutarındaki geliri beyan etmek istiyorum. Pişmanlık hükümlerinden faydalanmak istiyorum. Gerekli beyannamemi ekte sunuyorum. Gereğini arz ederim. Ad-Soyad Vergi Kimlik No Tarih – İmza

🔄 KISA ÖZET TABLO

UygulamaNe Zaman?Ne Sağlar?Ceza Silinir mi?

AfTBMM kararıylaCeza & faiz indirimi / silmeEvet

YapılandırmaKanunla belirli dönemTaksit + faiz indirimiKısmen

PişmanlıkHata fark edilince (idare fark etmeden)Ceza yok, sadece vergi ödenirEvet (%100)

​

1. Vergi Ziyaı Cezalarının Tekerrürü ve Artırımı

Karar: Danıştay 9. Daire, E. 2021/2430, K. 2022/4504 ​

Özet: Vergi Usul Kanunu'nun ilgili maddesi uyarınca, vergi ziyaı cezası kesilen ve cezası kesinleşen mükelleflere, belirli süreler içinde tekrar ceza kesilmesi durumunda, cezaların artırımlı uygulanması öngörülmektedir. Ancak, 26 Ekim 2021 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan 7338 sayılı Kanun ile bu maddede değişiklik yapılmıştır. Danıştay, bu değişikliklerin yürürlük tarihinden önceki fiiller için uygulanamayacağına hükmetmiştir.​Son Karar

2. Özel Usulsüzlük Cezalarının Hukuka Uygunluğu

Karar: Danıştay Vergi Dava Daireleri Kurulu, E. 2021/5, K. 2021/7 ​

Özet: 213 sayılı Vergi Usul Kanunu'nun 353. maddesinde belirtilen belgelerin verilmediğinin veya alınmadığının hukuken geçerli bir tespiti bulunmadığı durumlarda, kesilen özel usulsüzlük cezalarının hukuka uygun olmadığına karar verilmiştir. Bu nedenle, mükelleflerin cezaya muhatap olmaması için, söz konusu belgelerin düzenlenip düzenlenmediğinin somut delillerle ortaya konulması gerekmektedir.​

3. Elektronik Tebligat ve Usulsüzlük Cezaları

Karar: Danıştay Vergi Dava Daireleri Kurulu ​

Özet: Elektronik tebligat uygulamasında, usulsüzlük cezalarının dayanağı olan işlemlerin hukuka uygunluğu incelenmiştir. Danıştay, e-tebligatın usulüne uygun yapılmadığı durumlarda, bu tebligata dayanarak kesilen usulsüzlük cezalarının hukuka aykırı olduğuna hükmetmiştir. Bu karar, elektronik tebligat süreçlerinde mevzuata uygun hareket edilmesinin önemini vurgulamaktadır.​

4. Vergi Ziyaı Cezalarında İndirim Uygulaması

Karar: Danıştay Vergi Dava Daireleri Kurulu, E. 2020/382, K. 2021/1465 ​

Özet: Vergi Usul Kanunu'nun 376. maddesi kapsamında, vergi ziyaı cezalarında indirim uygulanması hususu değerlendirilmiştir. Danıştay, mükelleflerin ceza indiriminden yararlanabilmesi için gerekli şartların yerine getirilip getirilmediğinin somut olarak incelenmesi gerektiğine karar vermiştir. Bu karar, ceza indirimlerinin uygulanmasında dikkat edilmesi gereken hususları ortaya koymaktadır.

bottom of page